Bún xào chay là món ăn quen thuộc, dễ làm, và được nhiều người yêu thích bởi hương vị thanh đạm, dễ ăn, và tốt cho sức khỏe. Bài viết này sẽ chia sẻ bí quyết làm bún xào chay ngon chuẩn vị tại nhà, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến cách xào bún và pha nước chấm “thần thánh”.
Giới Thiệu Về Bún Xào Chay
Đặc Điểm và Hương Vị Của Bún Xào Chay
- Đặc điểm: Bún xào chay là món ăn khô, với nguyên liệu chính là bún gạo, kết hợp với các loại rau củ, nấm, đậu phụ, và gia vị chay.
- Hương vị: Hương vị thanh đạm, hài hòa, không gây ngán. Vị ngọt tự nhiên từ rau củ, vị bùi của đậu phụ, vị đậm đà của gia vị. Có thể điều chỉnh độ mặn, ngọt, chua, cay theo khẩu vị.
Lợi Ích Sức Khỏe Của Bún Xào Chay
- Giàu chất xơ: Rau củ cung cấp nhiều chất xơ, tốt cho hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón.
- Cung cấp vitamin và khoáng chất: Các loại rau, củ, nấm cung cấp nhiều vitamin (A, C, K…) và khoáng chất (kali, magie, sắt…).
- Ít chất béo: Phù hợp cho người ăn kiêng, giảm cân, hoặc muốn duy trì vóc dáng.
- Cung cấp protein thực vật: Đậu phụ, nấm, các loại đậu là nguồn cung cấp protein thực vật.
- Tốt cho tim mạch: Giảm lượng cholesterol xấu, tốt cho tim mạch.
Tại Sao Nên Tự Làm Bún Xào Chay Tại Nhà?
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Tự tay lựa chọn nguyên liệu tươi ngon, đảm bảo chất lượng.
- Điều chỉnh hương vị theo sở thích: Tùy ý điều chỉnh lượng gia vị, các loại rau củ theo khẩu vị của mình và gia đình.
- Tiết kiệm chi phí: Tự làm bún xào chay tại nhà sẽ tiết kiệm hơn so với việc mua ở ngoài.
- Dễ làm, nhanh gọn: Các bước thực hiện đơn giản, không tốn nhiều thời gian.
- Gắn kết gia đình: Cùng nhau chuẩn bị và thưởng thức.
Nguyên Liệu Cần Chuẩn Bị (cho khoảng 2-3 người ăn)
Nguyên Liệu Chính
- Bún gạo khô: 200-300g (hoặc bún tươi)
- Đậu phụ: 2-3 bìa
- Nấm: Nấm rơm, nấm bào ngư, nấm đùi gà… (tùy chọn, khoảng 100-150g)
- Cà rốt: 1 củ
- Hành tây: 1/2 củ
- Giá đỗ: 100g
- Cải thìa (hoặc cải ngọt, súp lơ xanh…): 1 bó nhỏ
- Hành lá, ngò rí (rau mùi)
Nguyên Liệu Phụ (Tùy chọn)
- Chả giò chay (chả ram chay)
- Ớt chuông (xanh, đỏ, vàng)
- Củ đậu (củ sắn)
- Đậu que
- Mộc nhĩ, nấm hương
Gia Vị Cần Thiết
- Dầu ăn (dầu thực vật)
- Nước tương (xì dầu)
- Hạt nêm chay (từ nấm, rau củ)
- Đường
- Muối
- Tiêu
- Tỏi
- Ớt (tươi hoặc tương ớt)
- Dầu mè (nếu có)
Quy Trình Sơ Chế Nguyên Liệu
Rửa Sạch Các Loại Rau Củ
- Rửa sạch tất cả các loại rau củ dưới vòi nước chảy.
- Ngâm rau củ trong nước muối loãng khoảng 5-10 phút (nếu cần).
- Vớt rau củ ra, để ráo nước.
Cách Thái Nhỏ Rau Củ
- Cà rốt: Gọt vỏ, thái sợi hoặc tỉa hoa.
- Hành tây: Bóc vỏ, thái múi cau hoặc thái hạt lựu.
- Nấm: Cắt bỏ chân nấm (nếu cần), rửa sạch, thái miếng vừa ăn (nếu nấm to).
- Giá đỗ: Rửa sạch, để ráo.
- Cải thìa: Cắt bỏ gốc, tách riêng từng bẹ, rửa sạch.
- Ớt chuông: Bỏ hạt, thái sợi.
- Củ đậu: Gọt vỏ, thái sợi.
- Mộc nhĩ, nấm hương: Ngâm nở, rửa sạch, thái nhỏ.
- Hành lá, ngò rí: Rửa sạch, thái nhỏ.
Chiên Giòn Chả Giò Chay và Đậu Hũ (nếu dùng chả giò)
- Đậu phụ: Cắt miếng vuông vừa ăn, chiên vàng đều các mặt.
- Chả giò chay: Chiên vàng giòn (nếu dùng loại chưa chiên). Cắt miếng vừa ăn
Cách Nấu Bún Xào Chay
Bước 1: Luộc Bún Gạo
- Đun sôi nước, cho bún gạo khô vào luộc theo hướng dẫn trên bao bì (thường khoảng 5-7 phút).
- Khi bún chín, vớt ra, xả qua nước lạnh để bún không bị dính và giữ được độ dai.
- Để bún ráo nước. Có thể trộn bún với một chút dầu ăn để bún không bị dính vào nhau.
Bước 2: Xào Bún Với Gia Vị
- Phi thơm tỏi băm với dầu ăn.
- Cho bún vào xào, đảo nhẹ tay.
- Nêm nước tương, hạt nêm chay, đường, một chút muối (nếu cần), đảo đều cho bún ngấm gia vị.
- Xào bún khoảng 2-3 phút, tắt bếp, để riêng. (Nếu không thích xào bún trước, có thể trộn bún với gia vị sau khi xào rau củ).
Bước 3: Xào Rau Củ và Đậu Hũ
- Phi thơm tỏi băm với dầu ăn.
- Cho hành tây vào xào thơm.
- Cho cà rốt, củ đậu (nếu có) vào xào trước vì các loại củ này lâu chín hơn.
- Tiếp theo, cho nấm, ớt chuông (nếu có) vào xào.
- Khi các loại rau củ gần chín, cho cải thìa, giá đỗ vào đảo nhanh tay.
- Nêm gia vị (hạt nêm chay, nước tương, đường, muối) cho vừa ăn.
- Cho đậu phụ đã chiên vào, đảo nhẹ.
- Tắt bếp, thêm hành lá, ngò rí.
Bước 4: Kết Hợp
- Cho bún đã xào ra đĩa.
- Cho rau củ xào lên trên.
- Thêm chả giò chay (nếu có).
- Rắc thêm tiêu, ớt (tùy thích).
Pha Nước Chấm Ăn Kèm
Công Thức Pha Nước Tương Chua Ngọt
Nước tương (xì dầu): 3 muỗng canh
Đường: 1-2 muỗng canh
Nước cốt chanh (hoặc giấm): 1-2 muỗng canh
Nước lọc: 2-3 muỗng canh
Tỏi băm: 1 muỗng cà phê
Ớt băm (tùy chọn)
Cách pha: Trộn đều các nguyên liệu, nêm nếm cho vừa ăn.
Thay Thế Nước Mắm Chay Nếu Cần
- Nếu bạn có nước mắm chay, có thể pha nước chấm theo công thức tương tự như nước mắm mặn: Nước mắm chay, đường, chanh, ớt, tỏi băm.
Một Số Mẹo Để Nước Chấm Thêm Hấp Dẫn
- Thêm chút tương ớt để tạo vị cay và màu sắc đẹp mắt.
- Thêm chút dầu mè để tăng thêm hương thơm.
- Thêm lạc rang giã nhỏ (tùy chọn).
Thưởng Thức Món Bún Xào Chay
Cách Trình Bày Món Ăn
- Cho bún xào ra đĩa, bày rau củ xào, đậu phụ, chả giò chay lên trên.
- Trang trí thêm hành lá, ngò rí, ớt.
- Có thể rắc thêm chút lạc rang giã nhỏ (tùy chọn).
Lưu Ý Khi Thưởng Thức
- Nên ăn bún xào chay khi còn nóng để cảm nhận được hương vị ngon nhất.
- Có thể ăn kèm với rau sống (xà lách, tía tô, húng quế…).
Những Dịp Phù Hợp Để Thưởng Thức Bún Xào Chay
- Bữa sáng, bữa trưa, bữa tối.
- Các bữa tiệc chay.
- Ngày rằm, mùng 1.
- Khi muốn đổi vị, ăn thanh đạm.
Một Số Lưu Ý Khi Chế Biến Bún Xào Chay
Các Điều Kiêng Kỵ Trong Chế Biến (theo quan niệm Phật giáo)
- Không sử dụng hành, tỏi, hẹ, kiệu, nén (ngũ vị tân) nếu bạn ăn chay theo trường phái Phật giáo. Tuy nhiên, nếu bạn ăn chay vì sức khỏe hoặc lý do khác, bạn có thể sử dụng các loại gia vị này bình thường.
Giảm Lượng Chất Béo
- Sử dụng ít dầu ăn khi xào.
- Có thể hấp hoặc luộc rau củ thay vì xào.
- Chọn đậu phụ non thay vì đậu phụ chiên.
Thay Thế Nguyên Liệu Theo Sở Thích
- Bạn có thể thay thế các loại rau củ, nấm theo sở thích của mình.
- Có thể thêm các loại protein thực vật khác như tàu hũ ky, chả lụa chay…
Các Câu Hỏi Thường Gặp
Làm Sao Để Bún Xào Không Bị Dính?
- Luộc bún vừa chín tới, xả qua nước lạnh.
- Trộn bún với một chút dầu ăn trước khi xào.
- Xào bún với lửa lớn, đảo nhanh tay.
Bún Xào Chay Có Bao Nhiêu Calo?
- Lượng calo trong bún xào chay phụ thuộc vào các nguyên liệu và lượng dầu ăn sử dụng. Tuy nhiên, nhìn chung, bún xào chay có lượng calo thấp hơn so với bún xào mặn, khoảng 300-400 calo/phần.
Thời Gian Bảo Quản Bún Xào Chay?
- Nên ăn bún xào chay ngay sau khi chế biến để đảm bảo hương vị ngon nhất.
- Nếu muốn bảo quản, hãy để bún xào nguội hẳn, cho vào hộp kín, bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng trong vòng 1-2 ngày.
Bún xào chay là món ăn ngon, bổ dưỡng, dễ làm và phù hợp với nhiều đối tượng. Với công thức và những bí quyết trên đây, hy vọng bạn có thể tự tay làm món bún xào chay thơm ngon, hấp dẫn cho gia đình và bạn bè. Chúc bạn thành công!
